ارتقا کارایی فضاهای شهری با تاکید بر کیفیت محیطی نمونه موردی: خیابان ارگ مشهد

امروز عرصه های عمومی غالبا به نیاز انسان به عنوان یک موجود اجتماعی به درستی پاسخگو نبوده و مردم تنها به فضاها ی شهری به عنوان مسیری برای گذر می نگرند، در واقع این فضاها به جای اینکه مردم را به مکث و حضور و برقراری مراودات اجتماعی دعوت کنند، آنها را به فرار تشویق میکنند و دیگر حس تعلق به جامعه، دیدار های چهره به چهره، تعاملات اجتماعی و تجربه دیدن و دیده شدن به عنوان یکی از مهمترین نیاز های انسان به درستی اتفاق نمی افتد که نتایج آن مرده بودن و عدم استفاده از فضاهای شهری توسط مردم و یا استفاده بیش از حد از فضاهای مجازی برای برقراری ارتباط با دیگران است. بنابراین امروزه اندیشمندان جهت افزایش کیفیت زندگی شهروندی و حیات اجتماعی در فضاهای شهری سعی دارند تا با به کار گیری کیفیت محیط شهری که مفهومی چند بعدی است وبه عنوان یکی از ابعاد مهم کیفیت زندگی میتواند تاثیرات همه جانبه ای در زندگی شخص داشته باشد، شرایط لازم را برای برقراری تعاملات اجتماعی و بهبود کارایی در این فضاهای شهری رها شده فراهم آورند. خیابان ارگ در کلان شهر مشهد که به عنوان یکی از قدیمی ترین فضاهای شهری ویکی از نقاط عطف شکلگیری شهر مشهد می باشد، در گذشته دارای هویت تاریخی-مذهبی خاصی بوده اما امروزه همانند قبل از رونق چشم گیری برخوردار نبوده و کارایی این خیابان نسبت به گذشته بسیار کم فروغ شده است، بنابراین هدف اصلی این پژوهش، افزایش کارایی فضای شهری ارگ با به کارگیری کیفیات محیطی می باشد. بر این اساس چارچوب نظری با توجه به تعاریف کارایی، کیفیت محیطی و دیدگاه های مختلف درباره کیفیت محیطی وسایر موارد ذکر شده در مبانی نظری، دربرگیرنده تعدادی کیفیت محیطی موتر بر کارایی می باشد که شامل سرزندگی، خوانایی، تنوع، امنیت، نفودپذیری، هویت و انعطاف پذیری است. برای هر کدام از این کیفیت ها تعدادی معیار و برای هر کدام از این معیار ها تعدادی شاخص تعریف شده است. معیار ها و شاخص های مربوط به آن ها در محدوده ارگ از طریق مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و یا استفاده از طرح بالا دست (طرح تفصیلی مشاور طاش) بررسی شده اند و سپس داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از آزمون های t استیودنت یک نمونه ای و آزمون همبستگی پیرسن و اسپیرمن از طریق نرم افزار spss و سایر داده های برداشت شده با استفاده از تکنیک swot تحلیل شده اند. در نهایت بر اساس تحلیل های انجام شده، وجود رابطه هم افزا بین برخی از کیفیت های محیطی موثر بر کارایی ثابت شد و با توجه به مشخص شدن وضعیت نامناسب کیفیات محیطی در فضای شهری ارگ، راهبرد ها و سیاست هایی متناظر با معیار ها و شاخص های کیفیات محیطی موثر بر کارایی برای این محدوده ارائه شد. واژگان کلیدی: کارایی، فضا، فضای شهری، کیفیت، کیفیت محیط، کیفیت محیط شهری .